Cấu tạo bàn tính:
Bàn tính được làm từ chất liệu chủ yếu bằng gỗ với cấu tạo gồm 3 bộ phận chính là khung, hạt và trục xiên.
- Khung là phần bao quanh phía ngoài hình chữ nhật, ở giữa có một thanh xà nối hai cạnh bé của khung hình chữ nhật gọi là "xà giữa";
- Hạt được tiệm tròn nhãn, ở giữa có lỗ để xiên trục, các hạt ở dưới thanh xà giữa gọi là "hạt đất" và các hạt ở trên thanh xà giữa gọi là "hạt trời".
- Trục xiên là những trục dùng để xiên các hạt để tạo thành các cột hạt. Bàn tính cổ thường có 1 hạt trời và 4 hạt đất trên mỗi trục hạt và thường có 13 trục. Các biến thể bàn tính hiện đại có thể có 2 hạt trời, 5 hạt đất và không giới hạn số trục. Tuy nhiên, khả năng tính toán của hai kiểu bàn tính này là như nhau.
Cách thành lập giá trị trên bàn tính:
Trên một bàn tính theo chiều từ phải qua trái, cột đầu tiên là hàng đơn vị, cột thứ hai là hàng chục, và các cột tiếp theo lần lượt là hàng trăm, hàng nghìn, chục nghìn, triệu,...
Đối với các hạt, mỗi hạt trời có giá trị bằng 5 đơn vị, mỗi hạt đất có giá trị bằng 1 đơn vị. giá trị của cột hạt được thiết lập khi các hạt trời hoặc hạt đất được di chuyển (gẩy) sang thanh xà giữa tức là khi một hạt trời được đưa xuống thanh xà giữa thì cột đó có giá trị bằng 5 hoặc đưa một hạt đất lên thanh xà giữa thì cột đó có giá trị bằng 1.
Các hình ảnh sau đây là cách thiết lập của một số giá trị trên bàn tính:
